Μενέλαος Λουντέμης 1912 - 1977

 

Μενέλαος Λουντέμης 1912 - 1977.

Διάφορα - μικρά - ενδιαφέροντα

Το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Loudias - απο τον ποταμό Λουδία.

Έζησε στον Εξαπλατανό - Αλμωπίας, απο το 1923 έως το 1932.

Σύμφωνα με τον Βασίλη Βασιλικό είναι ο πιο πολυδιαβασμένος Έλληνας μετά τον Καζαντζάκη.

Μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Λογοτεχνών με πρόεδρο τον Καζαντζάκη.

Κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία λόγο των αριστερών του φρονημάτων - εξορίζεται στην Μακρόνησο - Άη Στράτη.

Απαγορεύεται η κυκλοφορία των βιβλίων του. Φεύγει στην Ρουμανία όπου και έζησε απο το 1958 έως και το 1976.

Το 1976 έρχετε ξανά στην Ελλάδα. Πεθαίνει ένα χρόνο μετά απο καρδιακή προσβολή 22/1/1977.

Κοντά στην πλατεία του Εξαπλατάνου υπάρχει ακόμα το σπίτι που έζησε ένα χρονικό διάστημα της ζωής του. Το οποίο δυστηχώς δεν έχει ακόμα αναστηλωθεί - αναπαλαιωθεί.

Στην Κεντρική Πλατεία του Εξαπλατάνου, υπάρχει μνημείο προς τιμη του, το οποίο κατασκευάστηκε το 1983.

Δείτε αφιέρωμα στον Μενέλαο Λουντέμη. Μιλάει η κόρη του Μυρτώ - video...

Ακούστε το Ερωτικό Κάλεσμα - Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας - στίχοι Μενέλαου Λουντέμη - video...

Ο Μενέλαος Λουντέμης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτρης Βαλασιάδης και προερχόταν από εύπορη οικογένεια της Πόλης που χρεοκόπησε μετά από την εγκατάστασή της στο ελληνικό κράτος. Σε παιδική ηλικία έζησε για λίγο στο κρατικό οικοτροφείο της Έδεσσας, σύντομα όμως μπήκε στη βιοπάλη (γραμματοδιδάσκαλος, ψάλτης, εργάτης στα τεχνικά έργα του Γαλλικού ποταμού).

Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και εντάχθηκε στο ΕΑΜ, όπου διετέλεσε και γραμματέας της οργάνωσης διανοουμένων. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου εξορίστηκε στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη και το 1958 πέρασε από δίκη για το βιβλίο του Βουρκωμένες μέρες. Από το 1958 ως τη μεταπολίτευση του 1974 έζησε αυτοεξόριστος στη Ρουμανία, ενώ κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου του είχε αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια.

Πέθανε στην Αθήνα, ενώ οδηγούσε, από καρδιακή προσβολή. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε γύρω στο 1930 με δημοσιεύσεις ποιημάτων και διηγημάτων στο περιοδικό Νέα Εστία. Το 1938 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων Τα πλοία δεν άραξαν, για την οποία τιμήθηκε με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας. Τιμήθηκε επίσης με το βραβείο της Χρυσής Δάφνης Πανευρώπης ( Παρίσι, 1951). Το σύνολο του έργου του καλύπτει όλα σχεδόν τα είδη του γραπτού λόγου (πεζογραφία, ποίηση, δοκίμιο, θέατρο, παιδική λογοτεχνία, μετάφραση κ.α.).

Ο Μενέλαος Λουντέμης ανήκει στους έλληνες λογοτέχνες του μεσοπολέμου που στράφηκαν προς τον κοινωνικό ρεαλισμό. Η ιδιοτυπία του έργου του έγκειται στον “ερασιτεχνικό” τρόπο γραφής, τον οποίο υπηρέτησε εν πλήρει συνειδήσει, καθώς ο ίδιος υποστήριζε πως δε τον ενδιαφέρει η Τέχνη αλλά η καταγραφή της πραγματικότητας και η κατάδειξη της κοινωνικής ανισότητας. Παρόλα αυτά στο σύνολο του έργου του δεσπόζει η τάση του να στρέφεται εξ’ ολοκλήρου γύρω από ένα κεντρικό πρόσωπο-αφηγητή (που συνήθως παραπέμπει στον ίδιο το συγγραφέα), που ανήκει στους περιθωριακούς τύπους των καταπιεσμένων κοινωνικά στρωμάτων και το οποίο μας δίνει την προσωπική του οπτική της μοναξιάς, του ανεκπλήρωτου του έρωτα και της δυστυχίας του κόσμου.

Το έργο του είναι έντονα επηρεασμένο από την ευρωπαϊκή λογοτεχνία του ρεύματος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού (Κνουτ Χάμσουν, Μαξίμ Γκόρκι, Παναΐτ Ιστράτι κ.α.): ρεαλιστική απεικόνιση τοπίων και προσώπων με έντονη αισθηματολογία που αγγίζει κάποτε το μελοδραματισμό, βιωματική γραφή, ηθογραφικά και συμβολικά στοιχεία. Σε έργα του όπως το Συννεφιάζει και το Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα αξιοσημείωτη είναι η ψυχογραφική τεχνική του που δημιουργεί ολοκληρωμένους, ζωντανούς χαρακτήρες, οι οποίοι συναπαρτίζουν μια ολόκληρη μικρή κοινωνία, και η αφηγηματική δύναμη. 

Πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου - www.ekebi.gr

Χειρόγραφο του Λουντέμη. 

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Εκσταση (1943)
Καληνύχτα ζωή (1946)
Συννεφιάζει (1947)

Οι κερασιές θ'ανθίσουν και φέτος (1956)
Ενα παιδί μετράει τ'άστρα (1956)
Τότε που κυνηγούσα τους ανέμους (1957)
Οδός αβύσσου αριθμός 0 (1962)
Το ρολόι του κόσμου χτυπάει μεσάνυχτα (1964)
Θυμωμένα στάχυα
Αγέλαστη Ανοιξη
Το κρασί των Δειλών
Τρόπαια Α (Μαραθώνας)
Τρόπαια Β (Σαλαμίνα)
Κάτω απ' τα κάστρα της ελπίδας
Η φυλακή του κάτω κόσμου
Της γης οι αντρειωμένοι (1977)

 

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑΜια Νύχτα με πολλά Φώτα κάτω από μια Πόλη με πολλά Αστέρια (1934)
Τα πλοία δεν άραξαν (1938)
Περιμένοντας το ουράνιο τόξο (1940)
Γλυκοχάραμα (1944)
Αυτοί που φέρανε την καταχνιά (1946)
Βουρκωμένες μέρες (1953)
Το τραγούδι των διψασμένων

 

ΘΕΑΤΡΙΚΑΟι κεραυνοί ξεσπούν (1958)

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ
Ο λυράρης, Μιλτιάδης Μαλακάσης (1976)
Ο εξάγγελος, Αγγελος Σικελιανός (1976)
Ο κονταρομάχος, Κώστας Βάρναλης (1976)

 

ΠΟΙΗΜΑΤΑΚραυγή στα πέρατα (1954)
Τραγουδώ για την Κύπρο (1956)
Το σπαθί και το φιλί

ΔΙΑΦΟΡΑΟ Μεγάλος Δεκέμβρης (χρονικό) (1945)
Οι αρχιτέκτονες του τρόμου (Σάτιρα)
Μπάτ-Τάϊ (Οδοιπορικό στο Βιετνάμ)
Δαίδαλος (παιδικό)
Ο Ηρακλής (παιδικό)
Ο Ικαρος (παιδικό)
Θησέας (παιδικό)
 

ΒΡΑΒΕΙΑΜέγα Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας (1938) - Τα πλοία δεν άραξαν
Χρυσή Δάφνη της Πανευρώπης (1951)